Exoten uit het Oosten

28 januari 2009

In het Noordoosten hardnekkige wolkenvelden, naar het Zuiden toe af en toe opklaringen. Dan pak je toch liever de trein naar het Zuiden, vooral als je een doel hebt. Zo moet je bijvoorbeeld hartstikke bij de tijd zijn als vutter om die keuzedagen van de NS niet te laten verlopen, maar belangrijker nog is dat er in het Zuiden wilde Mandarijneenden zitten.

De Mandarijneend (Aix galericulata) zag ik voor het eerst enkele dagen terug en wel aan de Haydnlaan in Groningen. Goh, dacht ik, een ontsnapte kooi-eend. Maar toen ik hem in mijn verrekijker bekeek zag ik dat hij een ring van het vogeltrekstation Arnhem aan zijn linkerpoot had. Navraag leerde mij dat deze vogel op 16 januari jl door Frank Majoor is geringd in het kader van het Retrapping Adults for Survival (RAS) project en dat hij behoort tot een populatie verwilderde Mandarijneenden in Nederland. Daarop bekeek ik de eend met hernieuwde belangstelling. Waar zou hij vandaan komen en waarom is hij hier? En hoe vindt hij het hier in de Haydnlaan? En hoe zou het er in de vrije natuur met die eendjes toegaan?
Frank: ‘Ja die mandarijneenden zijn erg leuk. Vooral gedrag in groepen is erg mooi. Kom maar eens in Arnhem kijken... De vijverlaan in Velp is nu de beste plek.’

Nooit geweten. De Mandarijneend lijkt zich nu ook, net als de Nijlgans, te kunnen handhaven in onze contreien. Hun productie ligt niet zo hoog, zodat ze niet zulke enorme aantallen als die van de Nijlgans bereiken. In het broedseizoen zijn ze tegenwoordig in grote aantallen te vinden langs de Veluwezoom. Van nature zijn het lange afstandstrekkers en die eigenschap hebben ze ook na hun gevangenschap niet verloren.
Er kwam een terugmelding van een 1 kj man die op 10 augustus 2005 in Velp was geringd: op 13 september 2008 werden de restjes van hem teruggevonden in Svorksjoen, Sor-Trondelag, Noorwegen. Waarschijnlijk opgepeuzeld door een roofvogel.
Deze krankzinnig vormgegeven beestjes leven dus o.a. bij de Vijverlaan in Velp, waar ze tamelijk honkvast lijken te zijn.

HANDEN AF VAN KONINGSLAAGTE
Een proteststoet van tractoren is op weg naar het gemeentehuis op de Grote Markt. Daar komt geen bus meer doorheen dus dat wordt rennen naar het station waar ik maar net de trein van 8.50 uur te pakken krijg.
Van zo'n keuzedag mag je pas vanaf 9.00 uur gebruik maken, dus ik heb een extra kaartje van Groningen naar Assen gekocht. Mij kan niks meer gebeuren.
In de trein wordt telkens omgeroepen dat de kortingskaarten pas vanaf 9.00 uur geldig zijn. Jaja, weet ik hoor.
Als de trein zich in beweging zet zie ik ineens dat ik mijn kaartje tot Assen ook met korting heb gekocht! Dat wordt peentjes zweten tot Assen, maar gelukkig is er geen controle. Ik ben toch een beetje opgelucht als de trein zich uit Assen weer in beweging zet; legaal op weg naar Zwolle.

Goedemorgen, kaartjes alstublieft! Een montere veertiger met vrolijke krullen bekijkt mijn Rail Aktief en mijn 60+ keuzedag overdreven aandachtig. Dan brengt hij zijn hoofd dicht bij mijn gezicht: ‘Wáár bent u ingestapt?’ Ik wil natuurlijk nonchalant zeggen ‘in Assen’, maar ik kan niet erg goed liegen en ik krijg een vuurrood hoofd. In het besef dat ik mij nu toch al verraden heb breng ik er na enige tijd bedeesd uit ‘in Groningen’ en wacht gelaten het vonnis af. Ik laat hem nog even mijn kortingskaartje van Groningen tot Assen zien en zeg erbij dat ik weet dat het niet geldig is voor negen uur en dat vermurwt hem toch een beetje. ‘Er staat 50 euro boete op. Denkt u er de volgende keer beter om, want mijn collega’s zijn meestal minder coulant. Gaat u deze keer vanavond maar lekker van die 50 euro uit eten.’

In Wijhe begint de zon te schijnen en na twee keer overstappen vind ik probleemloos de stralende hemel boven de Vijverlaan in Velp.
De Mandarijneendjes zitten verscholen tussen wat hulststruiken maar een aantal komt uiteindelijk tevoorschijn en geeft acte de présence.
Een paartje trekt mijn aandacht. Het vrouwtje vind ik in haar eenvoud en subtiliteit mooier dan de mannen. Kittige oogstreep, prachtig grijsbruin getekend met een licht vleugje groen en blauw, maar vooral leuk in haar gedrag. Ze gaat haar eigen gang met steevast haar man in haar kielzog. Af en toe draait ze zich om naar de vent en dan bewegen beiden hun kop en hals op en neer. Hij knabbelt wat aan haar nekveren wat ze zich graag laat welgevallen. Ze schijnt er zelfs opgewonden van te worden want ze gaat plat uitnodigend op het water liggen. Maar hij wil eerst nog wat meer om haar heen zwemmen, met de kop schudden, de oranje gekleurde tertials imposant hoog opzetten en nog weer een aantal keren aan haar halsveren knabbelen. Allemaal voorspel. Toch heel wat anders dan die agressieve verkrachtingen waaraan de woerden van de soepeenden in het Noorderplantsoen zich schuldig maken.

Dan eindelijk bestijgt hij haar en in een floep en een scheet is het gebeurd. Even poedelen en wapperen met de vleugels en dan klimt zij op de oever. Hij zwemt er achteraan, kijkt zijn vrouwtje nog even idolaat aan vanaf het water vragend om goedkeuring en springt dan naast haar, zich dicht tegen haar aanschurkend. Hij blikt haar een verstandhouding in de ogen, zij beaamt het. Beiden een metalen ring om hun pootje. Een zilveren bruidspaar. Ze zakken gelijktijdig door de pootjes en doen tevreden de ogen toe.
Mandarijneenden. In China het zinnebeeld van geluk, blijdschap en een goed huwelijk.

Na twee keer overstappen weer in Groningen aangekomen heb ik trek gekregen. Het is een lange reis met de trein. Bij een Chinees restaurant ga ik naar binnen. Ik heb tenslotte 50 euro te besteden, met dank aan de conducteur. Ik bestudeer de menukaart. Geroosterde Pekingeend in sinaasappelsaus met deegpakketjes van ui en komkommer...
Het wordt Tjap Tjoy.
Voor deze keer.

Ana